فرش طرح افشان کاشان و انواع آن

                                                                                                                                                                                                                                                                                     

اگر به دنبال شناخت بهترین و زیباترین فرش های طرح افشان کاشان هستید این مقاله را حتما مطالعه کنید! در این مقاله ضمن آشنایی با فرش طرح افشان کاشان، تعدادی از زیباترین و با کیفیت ترین فرش های افشان کاشان را به شما معرفی می کنیم.

 فرش طرح افشان کاشان و ویژگی های آن

واژه ی افشان به معنی افشان و طرح « پراکنده » است، طرحی است که برگ ها، گل ها، ساقه ها، پرندگان و حیوانات و … سراسر متنِ فرش را پوشانده اند و به نظر می رسد که عناصر تزیینی  در متنِ فرش پراکنده شده اند. طرح افشان را می توان با نقش و نگارهای متنوعی طراحی و بر همان اساس، نامگذاری کرد.در میان انواع طرح و نقشه فرش ، طرح افشان یکی از قدیمی ترین، ریشه دارترین، زیباترین و پرطرفدارترین نقشه های قالی ایرانی و همچنین قالی کاشان به حساب می آید.

 در اکثر مواقع این طرح با نقوش طرح اسلیمی نیز ترکیب شده است. شاید بتوان به طور کلی طرح افشان را ترکیبی از طرح اسلیمی و طرح ختایی دانست. طرح ختایی را می توان نمادی از طرح بوته و گل دانست که البته مجموعه ای از بوته، گل، غنچه، جوانه و برگ را روی یک ساقه ی منحنی نمایش می دهد. اما اسلیمی نماد و نشاندهنده درخت است و تمامی شاخ و برگها و پیچ و خم آن را نمایش میدهد و به همین دلیل است که شاید کمی خشن تر از طرح ختایی به نظر برسد.

در زمان‌های گذشته مشهورترین طرحی که برای فرش و قالی ایرانی استفاده می‌شد ، طرح ترنج بود ؛ این طرح یک ترنج بزرگ بود که در مرکز فرش قرار می‌گرفت و اطراف آن نیز گل‌های ریزی قرار داشت و هنوز هم مورد استقبال بسیاری از خانواده‌ها است. در سال‌های بعد طراحان نقشه فرش و قالی تصمیم به حذف ترنج از وسط فرش گرفتند و طرح و نقش افشان به وجود آمد که فرش از گل‌های به صورت پراکنده برخوردار بود و دیگر از ترنج مرکزی استفاده نمی‌شد.

علت نام گذاری طرح افشان

در فرش طرح افشان گل‌ها ، برگ‌ها ، غنچه‌ها و سایر نگاره‌ها در کل سطح فرش پراکنده هستند و تمامی سطح فرش را تحت پوشش خود قرار می‌دهند به همین دلیل است که این نوع طرح را طرح و نقش افشان می‌گویند. پراکندگی و حالت افشانی که در این فرش ها وجود دارد این طرح و نقش را به یکی از طرح‌های ممتاز و منحصر به فرد تبدیل کرده است.

فرش‌هایی که دارای طرح و نقش افشان هستند از نقشه شلوغی برخوردار می‌باشند که تعداد گل‌های ریز و پراکنده زیادی دارند. به دلیل همین شلوغی زیاد در بافت فرش های این نوع نقشه باید از الیافی استفاده شود که خیلی ریز و ظریف هستند و در واقع فرش یا قالی باید با شانه و تراکم بالاتر بافته شود و ظرافت به کار رفته شده در بافت نقشه‌های افشان سبب شده است که این نوع از قالی به فرش های دستباف شباهت بیشتری داشته باشد.

انواع فرش افشان

طرحِ افشان در ابعاد مختلف و به شیوه های گوناگون طراحی می شود که در این میان طراحی آن به صورت واگیره یک/چهارم و واگیره، رایج تر از شیوه ی طراحی به صورت قدی و یک/دوم است. از طرح های افشان می توان به افشان دسته گلی، افشان اسلیمی، افشان شاخه پیچ، افشان ختائی، افشان بندی، افشان شکسته، افشان گل اناری، افشان شاه عباسی، افشان گلفرنگ، میناخانی، افشان بندی و … اشاره کرد.

این طرح فرش نیز بر اساس تعداد گره‌ها به صورت افشان ۷۰۰ شانه، ۱۰۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه به فروش می‌رسند. تفاوت در این است که هر چه تعداد شانه بالاتر باشد یا به عبارت واضح‌تر، هر چه گره‌ها نزدیک به هم بافته شده (تراکم بالای فرش) و پیچ خوردگی بیشتری (تعداد بالای شانه فرش) داشته باشند، در نتیجه نقش‌های روی فرش با ظرافت و شفافیت بیشتری دیده شده و جذابیت بیشتری ایجاد می‌کنند.

رنگ‌های فرش طرح افشان به خصوص در صنایع فرش کاشان عمدتاً به صورت زمینه کرمی، سرمه‌ای، آبی فیروزه‌ای و گردویی طراحی می‌شوند. البته این امکان وجود دارد که رنگ دلخواه خود را به کارخانه‌های تولید کننده ارائه دهید تا بر اساس سلیقه شما، فرش سفارشی تولید کنند.